ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ
Για τις ανάγκες κατασκευής του Μετρό της Αθήνας πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη ενιαία αρχαιολογική ανασκαφή στην πρωτεύουσα, καλύπτοντας συνολική έκταση 76.000 τ.μ. και φέρνοντας στο φως περισσότερα από 50.000 αρχαιολογικά ευρήματα. Το κόστος της μακράς και επίπονης αρχαιολογικής ανασκαφής στις θέσεις των Σταθμών και των φρεάτων εξαερισμών του δικτύου του μετρό ξεπέρασε τα 50.000.000 €.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε., σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, χρηματοδότησε επιπλέον την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς τόσο σε κεντρικούς Σταθμούς του μετρό, καθώς και σε μόνιμες υπαίθριες εκθέσεις.
Συγκεκριμένα, εκτός από τους Σταθμούς ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, ΑΚΡΟΠΟΛΗ και ΔΑΦΝΗ, αρχαιολογικά ευρήματα εκτίθενται επίσης σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους:
- Στο Αρχαιολογικό Πάρκο στην Πανεπιστημιούπολη (Ζωγράφου)
- Στην Πλατεία Συντάγματος
- Στο Πάρκο Ριζάρη
- Στο Φρέαρ Εξαερισμού Πετμεζά (στη συμβολή των οδών Πετμεζά και Φαλήρου)
Κατά το παρελθόν, η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. είχε αποφασίσει την μετατόπιση του φρέατος εξαερισμού στην συμβολή της Λεωφ. Αμαλίας και Βασ. Όλγας (Ζάππειο), καθώς στην αρχική του θέση ανακαλύφθηκε απροσδόκητα ένα σημαντικό συγκρότημα ρωμαϊκών λουτρών. Σήμερα, τα σημαντικότερα ευρήματα αυτής της αρχαιολογικής ανασκαφής αναδεικνύονται σε κατάλληλα διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο, ακριβώς στην θέση που εντοπίσθηκαν.
Η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε., σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, θα συνεχίσει το έργο της ανάδειξης και προβολής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με αντίστοιχες εκθέσεις στην επέκταση της Γραμμής 3 προς το Αιγάλεω. Το έργο του μετρό συνεχίζει να ανασκάπτει το παρελθόν της Αθήνας για να οικοδομήσει το μέλλον της.
Τεχνική Περιγραφή
Η κατασκευή περιλαμβάνει ένα μεταλλικό στέγαστρο από ανοξείδωτο χάλυβα διαστάσεων 16 x 26 μ. και επιστέγασμα από πολυκαρμπονικό υλικό, το οποίο κατασκευάστηκε πάνω από το αρχαιολογικό σκάμμα. Στο επίπεδο της οδού και εντός του περιτυπώματος του στεγάστρου δημιουργήθηκε περιμετρικός διάδρομος πλάτους 2,2 μ. από την πλευρά της Λεωφ.Αμαλίας και 1,5 μ. στις τρεις άλλες πλευρές.
Η αρχιτεκτονική μελέτη για την προστασία και ανάδειξη του ρωμαϊκού βαλανείου εκπονήθηκε από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ σε συνεργασία με το ΥΠΠΟ, ενώ η δομοστατική, ηλεκτρομηχανολογική και φωτοτεχνική μελέτη εκπονήθηκαν από εξειδικευμένους συνεργάτες της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ.
Τα σημαντικότερα ευρήματα κατά την αρχαιολογική ανασκαφή στο ΦΡΕΑΡ ΑΜΑΛΙΑΣ (ΖΑΠΠΕΙΟ)
Στην εκσκαφή του Ζαππείου, ανάμεσα στα αρχαιότερα ευρήματα είναι μία τραπεζοειδής κατασκευή και μία τετράγωνη κατασκευή της Όψιμης Κλασικής Περιόδου (4ος αιώνας Π.Χ.). Η τραπεζοειδής κατασκευή ίσως να είναι ο περίβολος κάποιου υπαίθριου ναού, ενώ η τετράγωνη κατασκευή η βάση βωμού.
Το βόρειο τμήμα της εκσκαφής καταλαμβάνεται από ένα βαλανείο (συγκρότημα λουτρών), το οποίο αναπτύσσεται μεταξύ δύο καλαίσθητων κτισμένων και εξαιρετικά υψηλών τοιχωμάτων και συνεχίζει ανατολικά μέσα στον Εθνικό Κήπο και δυτικά στο υπέδαφος της Λεωφόρου Αμαλίας. Το βαλανείο ιδρύθηκε προς το τέλος του 3ου αιώνα ή στις αρχές του 4ου αιώνα μ.χ. και περιλαμβάνει δύο εστίες (περιοχές όπου έκαιγε φωτιά για τη θέρμανση του νερού), δύο αίθουσες για θερμά και υπόθερμα λουτρά και μία μεγάλη πισίνα για κρύα λουτρά.
Το βαλανείο, μετά από την καταστροφή του, οικοδομήθηκε εκ νέου και επεκτάθηκε κατά τον 5ο αιώνα Μ.Χ. Στη δεύτερη φάση του, επισκευάσθηκαν και επαναχρησιμοποιήθηκαν οι αίθουσες των λουτρών. Μία από αυτές κτίσtηκε υπόγεια με αψιδωτή οροφή, όπου ανοίχθηκε πηγάδι για την παροχή νερού.
Το εσωτερικό της είναι προσεκτικά κατασκευασμένο και οι εσωτερικοί τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με παραστάσεις ανθρώπινων σωμάτων, ψαριών, πουλιών και σταυρών, οι οποίοι θα πρέπει να είχαν προστεθεί μεταγενέστερα, όταν το λουτρό είχε μετατραπεί σε καταφύγιο ή χώρο βασανιστηρίων.
Νότια του βαλανείου, αποκαλύφθηκε πεζοδρόμιο ρωμαϊκού δρόμου, το οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, εξυπηρετούσε τις ανάγκες του συγκροτήματος.
Κατά τη Βυζαντινή Περίοδο, τοποθετήθηκαν 9 κεραμικά πλατύστομα κυλινδρικά δοχεία μέσα στα δάπεδα, ενώ σε ολόκληρο το χώρο της εκσκαφής αποκαλύφθηκαν 29 λάκκοι στη σειρά (για την αποθήκευση σιτηρών).
Δύο κλίβανοι της Όψιμης Βυζαντινής Περιόδου αποτελούν την ύστατη μαρτυρία σχετικά με την χρήση του χώρου πριν από την μετατροπή του σε Βασιλικό Κήπο κατά τη βασιλεία του Όθωνα.
Σε μία υπόγεια σήραγγα, κοντά στο φρέαρ Ζαππείου, σε βάθος 20 περίπου μέτρων, αποκαλύφθηκαν πηγάδια που περιείχαν άφθονα κεραμικά αντικείμενα. Σε ένα από αυτά βρέθηκε μεγάλος αριθμός αμφορέων που χρονολογούνται από τον 2ο έως τον 1ο αιώνα Π.Χ.
