Η κατασκευή της Γραμμής 3 ξεκίνησε το Νοέμβριο του 1992. Οι πρώτοι 7 σταθμοί της Γραμμής, τμήμα ΣΥΝΤΑΓΜΑ – ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ, δόθηκαν στο κοινό τον Ιανουάριο του 2000, ενώ το τελευταίο εναπομείναν τμήμα του Βασικού Έργου, το τμήμα ΣΥΝΤΑΓΜΑ – ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ, με 1,4 χλμ. σήραγγας και ένα σταθμό, παραδόθηκε σε λειτουργία τον Απρίλιο του 2003.
Επέκταση Εθνική ‘Αμυνα-Δ. Πλακεντίας-Αεροδρόμιο
Η επέκταση ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ – Δ. ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ – ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ είναι ένα τμήμα της Γραμμής 3 του Μετρό της Αθήνας, το οποίο καλύπτει μία υπόγεια διαδρομή 5,9 χλμ. μέχρι τον Σταθμό Δ. ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ. Στο σημείο αυτό οι συρμοί του Μετρό αναδύονται στην επιφάνεια και συνεχίζουν κατά 20,7 χλμ. επίγεια -χρησιμοποιώντας τις γραμμές του Προαστιακού Σιδηροδρόμου- για να φθάσουν στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Η επέκταση της Γραμμής 3 από τον Σταθμό ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ έως τον Σταθμό Δ. ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ διαθέτει 5 Σταθμούς: ΧΟΛΑΡΓΟΣ, ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΕΙΟ, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΧΑΛΑΝΔΡΙ και Δ. ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ. Ο Σταθμός ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΕΙΟ δόθηκε σε λειτουργία στις αρχές Σεπτεμβρίου 2009, ο Σταθμός ΧΟΛΑΡΓΟΣ στα μέσα Ιουλίου 2010, ενώ ο Σταθμός ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ στα τέλη Δεκεμβρίου 2010.
Παράλληλα, κατασκευάστηκε και ένα νέο Αμαξοστάσιο (εμβαδού 60.000 τ.μ.) για τις ανάγκες της Γραμμής 3, στην περιοχή της Δ. Πλακεντίας, το οποίο συνδέεται με τον ομώνυμο Σταθμό μέσω σήραγγας μήκους 200 μέτρων.
Αξίζει να σημειωθούν κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία της επέκτασης αυτής:
- Ο σταθμός ΧΑΛΑΝΔΡΙ έχει κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε μελλοντικά να είναι εφικτή η υποβίβαση της λεωφόρου Πλακεντίας (Ε.Λ. Πεντέλης).
- Ο σταθμός Δ.ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ βρίσκεται υπόγεια στο κέντρο του πολυεπίπεδου κόμβου της Αττικής Οδού.
- Η συμβατότητα της γραμμής του Προαστιακού Σιδηροδρόμου με τη γραμμή του Μετρό. Η υπόγεια σήραγγα, η οποία και συνεχίζει από τον Σταθμό Δ.ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ αναδύεται στο μεσαίο διάζωμα της Αττικής Οδού. Σε αυτό το σημείο πραγματοποιείται η σύνδεση με τη γραμμή του προαστιακού σιδηροδρόμου, η οποία απαιτεί και ειδικές διατάξεις συστημάτων για την ομαλή μετάβαση των συρμών του μετρό στο δίκτυο του προαστιακού.
- Ο Σταθμός του αεροδρομίου ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ εξυπηρετεί τους συρμούς του Προαστιακού Σιδηροδρόμου και της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ με διαφορετικές, όμως, αποβάθρες. Επιπλέον, παρέχει άμεση σύνδεση με το κυρίως κτίριο του Αεροδρομίου.
- Η απόσταση μεταξύ των Σταθμών ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ – ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ καλύπτεται σήμερα σε μόλις 37 λεπτά.
- Η επέκταση ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ – Δ.ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ – Αεροδρόμιο ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ εξυπηρετεί 55.000 επιβάτες ημερησίως.
Επέκταση Μοναστηράκι-Αιγάλεω
Η επέκταση της Γραμμής 3 από το Μοναστηράκι προς το Αιγάλεω θεωρείται το σημαντικότερο συγκοινωνιακό έργο στα δυτικά προάστια της Πρωτεύουσας. Περιοχές αποκομμένες συγκοινωνιακά και σε μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένες, με υψηλή κυκλοφοριακή κίνηση και σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση (όπως η Ιερά Οδός και η Θηβών) αναβαθμίζονται πλέον χάρις στη λειτουργία του Μετρό. Το μήκος της επέκτασης της γραμμής είναι 4,2 χλμ., και περιλαμβάνει 3 Σταθμούς (ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ, ΕΛΑΙΩΝΑΣ & ΑΙΓΑΛΕΩ) και 7 φρέατα εξαερισμού. Το έργο τέθηκε σε λειτουργία στις 26 Μαΐου 2007 και πλέον τα Δυτικά Προάστια της Αθήνας συνδέονται απευθείας με το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Και οι τρεις νέοι Σταθμοί διακρίνονται για την υψηλή αισθητική τους και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική διαρρύθμιση των χώρων τους.
Τους σταθμούς κοσμούν ειδικά σχεδιασμένα έργα τέχνης. Συγκεκριμένα, το Σταθμό ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ κοσμεί το έργο «Διαστρωματώσεις-Ενεργειακές Εικόνες-XVI» του καλλιτέχνη Γιάννη Μπουτέα, το Σταθμό ΕΛΑΙΩΝΑ το έργο «Διαδρομές» του καλλιτέχνη Γιώργου Λαζόγκα και το Σταθμό ΑΙΓΑΛΕΩ τα έργα «Κίονες-Σκιές» και «Τέσσερις Πύλες στον χώρο» της αείμνηστης γλύπτριας Οπυ Ζούνη. Στους σταθμούς έχουν δημιουργηθεί και ειδικά διαμορφωμένοι χώροι όπου θα αναδειχθούν τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές.
Τα οφέλη από τη λειτουργία της επέκτασης προς το Αιγάλεω είναι αναμφισβήτητα πολλά:
- Εύκολη, γρήγορη και αξιόπιστη πρόσβαση στο κέντρο της Αθήνας. Αξίζει να σημειωθεί ότι για μια διαδρομή από το Αιγάλεω στο Σύνταγμα, απόσταση η οποία με το αυτοκίνητο σήμερα διανύεται σε τουλάχιστον 40 λεπτά σε ώρες αιχμής, με τη λειτουργία του Μετρό καλύπτεται πλέον μόλις σε 7 λεπτά!
- Σύνδεση των Δυτικών Προαστίων με το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.
- Μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων και της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
- Ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς τόσο εσωτερικά στους νέους Σταθμούς του Μετρό όσο και στους εξωτερικούς χώρους.
- Ανάπλαση των πλατειών, οι οποίες ήταν υπό κατάληψη για τις ανάγκες κατασκευής του έργου.
Νέες εμπορικές δραστηριότητες ήδη αναπτύσσονται γύρω από τους Σταθμούς του Μετρό, ενώ η υψηλή αισθητική των νέων σταθμών συμβάλλει στην ουσιαστική αναβάθμιση της εικόνας της ευρύτερης περιοχής.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. επιπλέον προχώρησε σε νέα διαμόρφωση της πλατείας του Αιγάλεω, υπογείως της οποίας οριοθετείται ο νέος Σταθμός του Μετρό. Δίπλα από την πλατεία αυτή θα κατασκευαστεί υπόγειος χώρος στάθμευσης χωρητικότητας 400 θέσεων Ι.Χ. για μετεπιβίβαση στο Μετρό, ενώ αντίστοιχος χώρος στάθμευσης προβλέπεται στον Σταθμό ΕΛΑΙΩΝΑΣ. Τέλος, έχει κατασκευαστεί και αναμένεται να παραδοθεί σύντομα στο κοινό ένας υπόγειος σύγχρονος 5όροφος χώρος στάθμευσης 270 Ι.Χ. οχημάτων στον Κεραμεικό.
Επέκταση Αιγάλεω – Αγία Μαρίνα
Το Δεκέμβριο του 2013, η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. παρέδωσε μια νέα επέκταση της Γραμμής 3, από το σταθμό Αιγάλεω μέχρι το σταθμό Αγ. Μαρίνα (Δήμος Αγ. Βαρβάρας) συνολικού μήκους 1,4 χλμ. Ο Σταθμός Αγία Μαρίνα εξυπηρετεί καθημερινά περισσότερους από 30.000 επιβάτες και υπολογίζεται ότι η ημερήσια συνολική επιβατική κίνηση της Γραμμής 3, στο τμήμα Αγ. Μαρίνα – Μοναστηράκι, ξεπερνά τα 100.000 άτομα.
Η μετακίνηση από το Σύνταγμα προς τον σταθμό Αγ. Μαρίνα καλύπτεται σε 8 λεπτά και η επέκταση αυτή εξυπηρετεί συγκοινωνιακά την ευρύτερη περιοχή του Αιγάλεω, του Χαϊδαρίου και της Αγίας Βαρβάρας και ειδικότερα το Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων, το Δρομοκαΐτιο Θεραπευτήριο, το Αττικό Νοσοκομείο και τις εμπορικές επιχειρήσεις της περιοχής.
Με το έργο αυτό επέκτασης του Μετρό προς μια ακόμη περιοχή των Δυτικών προαστίων του Λεκανοπεδίου, η Ελληνικό Μετρό Α.Ε. συνδράμει στην καλύτερη δυνατή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των δήμων της περιοχής και προσφέρει όχι μόνον γρήγορη και ασφαλή μετακίνηση των κατοίκων, αλλά και ουσιαστική αναβάθμιση των περιοχών αυτών.
Επιπλέον, με την παρούσα σύμβαση κατασκευάστηκε και το Αμαξοστάσιο στην περιοχή του Ελαιώνα, ένα έργο άκρως απαραίτητο για τη λειτουργία της Γραμμής 3, συνολικής έκτασης 86.000 τ.μ., το οποίο ήδη λειτουργεί και εξυπηρετεί το δίκτυο του Μετρό. Συμπληρωματικά σημειώνεται ότι στην περιοχή του υπογειοποιημένου Αμαξοστάσιου του Ελαιώνα, η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. έχει αναλάβει τις διαδικασίες υλοποίησης για την κατασκευή του Κεντρικού Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων (ΚΣΥΛ).
Τέλος, στο πλαίσιο της σύμβασης αυτής, παραπλεύρως του Σταθμού ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ, κατασκευάστηκε ταυτόχρονα και Σταθμός Μετεπιβίβασης / Χώρος στάθμευσης Ι.Χ. αυτοκινήτων 382 θέσεων, ο οποίος παραδόθηκε προς χρήση τον Απρίλιο του 2014 και εξυπηρετεί τις ανάγκες μετεπιβίβασης από τα Ι.Χ. στο Μετρό, τόσο από τους Δήμους της περιοχής (Αγ. Βαρβάρα, Αιγάλεω, Χαϊδάρι), όσο και από την ευρύτερη περιοχή της δυτικής Αττικής (Ελευσίνα, Μάνδρα, κλπ). Ο εν λόγω χώρος στάθμευσης αποτελείται από έξι (6) επίπεδα, το ένα εκ των οποίων είναι υπόγειο και λειτουργεί σύμφωνα με τις υψηλότερες προδιαγραφές ασφαλείας για την εξυπηρέτηση του κοινού.
Επέκταση Αγία Μαρίνα – Δημοτικό Θέατρο
Η Επέκταση της Γραμμής 3 του Μετρό «Αγία Μαρίνα-Δημοτικό Θέατρο», περιλαμβάνει σήραγγα μήκους 7,6 χλμ. και 6 νέους σύγχρονους σταθμούς (Αγία Βαρβάρα, Κορυδαλλός, Νίκαια, Μανιάτικα, Πειραιάς και Δημοτικό Θέατρο) καθώς και επτά ενδιάμεσα φρέατα εξαερισμού.
Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 730.000.000 ευρώ σε περιοχές του Δήμου Πειραιά και των Δήμων της ευρύτερης περιοχής (Νίκαια, Κορυδαλλός, Αγ. Βαρβάρα) που στο παρελθόν αντιμετώπιζαν έντονα προβλήματα κυκλοφορίας και χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Ήδη στις 6 Ιουλίου 2020 παραδόθηκαν προς χρήση στο επιβατικό κοινό οι 3 πρώτοι σταθμοί Αγία Βαρβάρα, Κορυδαλλός και Νίκαια. Σημειωτέον ότι οι σταθμοί που παραδόθηκαν σε λειτουργία έχουν σχεδιαστεί από την Ελληνικό Μετρό Α.Ε. με προτεραιότητα στα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά και στη ασφαλή μετακίνηση των επιβατών στο δίκτυο Μετρό.
Με τη λειτουργία των τριών πρώτων σταθμών της επέκτασης προς Πειραιά υπολογίζονται σε 63.000 ημερησίως, οι πρόσθετες επιβιβάσεις συνολικά στο δίκτυο, ενώ οι κάτοικοι των Δήμων Αγίας Βαρβάρας, Κορυδαλλού και Νίκαιας έχουν στη διάθεση τους μια σύγχρονη γραμμή Μετρό.
Η λειτουργία των 3 πρώτων περίπου 2 έτη νωρίτερα από την ολοκλήρωση του συνόλου της επέκτασης της Γραμμής 3 του Μετρό είχε σημαντικότατα οφέλη, κοινωνικό-οικονομικά και άλλα, όπως θετικές επιπτώσεις στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: μείωση κυκλοφορίας Ι.Χ. οχημάτων κατά 11.000 ημερησίως και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 60 τόνους ημερησίως.
Το σύνολο της Επέκτασης της Γραμμής 3 παραδόθηκε σε εμπορική λειτουργία στις 10 Οκτωβρίου 2022.
Με την ολοκλήρωση του έργου και τη θέση σε λειτουργία των σταθμών Μανιάτικα, Πειραιάς και Δημοτικό Θέατρο προβλέπεται αύξηση της συνολικής επιβατικής κίνησης στο δίκτυο του Μετρό σε 132.000 πολίτες ημερησίως, μειώνοντας τόσο την κυκλοφορία των Ι.Χ. οχημάτων κατά 23.000 ημερησίως όσο και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 120 τόνους ημερησίως.
Σημειώνεται δε ότι οι πολίτες και επισκέπτες της χώρας θα μπορούν να μετακινούνται με το Μετρό, απευθείας από το Λιμάνι του Πειραιά έως το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» σε μόλις 55 λεπτά.
Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι με την ολοκλήρωση του έργου, στο Σταθμό Πειραιά δημιουργείται ένα ιδιαίτερα σημαντικό Συγκοινωνιακό Κέντρο, συνενώνοντας λειτουργικά δυο γραμμές Μετρό (Γραμμές 1 και 3), το Λιμάνι, τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο και το Τραμ, διευκολύνοντας έτσι τις μετεπιβιβάσεις μεταξύ όλων των μέσων μεταφοράς.
Επιπλέον, η σύνδεση που προκύπτει μεταξύ του Λιμανιού του Πειραιά και του Αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» μέσω της Γραμμής 3 του Μετρό, προσδίδει ιδιαίτερα αναπτυξιακά οφέλη τόσο στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά, όσο και στην Εθνική Οικονομία γενικότερα.
