ΕΤΗΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 2021 – ΓΡΑΜΜΗ 4 – ΜΕΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ
Η παρούσα αποτελεί την 1η ετήσια Έκθεση παρακολούθησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου «Αρχαιολογικές εργασίες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ του Τμήματος Α΄ της Γραμμής 4 Άλσος Βεḯκου – Γουδή του Μετρό της Αθήνας», και αφορά το χρονικό διάστημα από την έναρξη των εργασιών, ήτοι 05/08/2021 έως 31/12/2021, για 11 εργοταξιακές θέσεις του Έργου: Φρέαρ ΕΥΔΑΠ, Φρέαρ Βεḯκου, Σταθμός Δικαστήρια, Σταθμός Αλεξάνδρας, Σταθμός Ακαδημία, Φρέαρ Βιβλιοθήκη, Σταθμός Κολωνάκι, Σταθμός Ευαγγελισμός, Φρέαρ Διακλάδωσης Ευαγγελισμού, Φρέαρ ΓΝΑ και Φρέαρ ΤΒΜ Κατεχάκη.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Φυσικό περιβάλλον
Αέρας
Οι επιπτώσεις στον αέρα κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών, δύναται να προκληθούν κυρίως κατά την εκτέλεση των διερευνητικών τομών και κατά τις εργασίες κατασκευής, που περιλαμβάνουν τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και την εγκατάσταση των εργοταξίων, τις καθαιρέσεις, τις αποξηλώσεις, τις εργασίες μετατόπισης των δικτύων ΟΚΩ και τις αρχαιολογικές εργασίες. Επίσης, μικρής έκτασης και βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις δύναται να προκληθούν κατά τη μεταφορά των προϊόντων εκσκαφής και των υλικών κατασκευής από και προς τους εργοταξιακούς χώρους.
Οι επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον που διαπιστώθηκαν κατά το διάστημα αναφοράς στις εργοταξιακές θέσεις του έργου αφορούν στην εκπομπές αέριων ρύπων (καυσαέρια) κατά τη λειτουργία των οχημάτων-μηχανημάτων και κατά τη μεταφορά προϊόντων εκσκαφής από και προς τους εργοταξιακούς χώρους.
Για τον περιορισμό και τον έλεγχο των εκπομπών αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα, λήφθηκαν τα κατάλληλα μέτρα που αφορούν στην πρόληψη εκπομπών και διασποράς τους στο αστικό περιβάλλον όπως:
- Διατήρηση των εξατμίσεων των οχημάτων και των μηχανημάτων σε θέσεις μακριά από το έδαφος, ώστε να μην ευνοείται η δημιουργία σκόνης κατά τη λειτουργία τους
- Τακτική συντήρηση εξοπλισμού/οχημάτων/μηχανημάτων για την ορθή λειτουργία και τη μείωση των αέριων εκπομπών. Τα οχήματα και τα μηχανήματα έργου διαθέτουν δελτίο τεχνικού ελέγχου ΚΤΕΟ και κάρτα ελέγχου καυσαερίων, σύμφωνα με τις ισχύουσες νομοθετικές απαιτήσεις
- Οικολογική οδήγηση των οχημάτων για τη μείωση κατανάλωσης καυσίμων και τη μείωση των αέριων εκπομπών, κίνηση με χαμηλή ταχύτητα για τη μείωση των εκπομπών σκόνης
- Απαγόρευση καύσης των προϊόντων καθαρισμών, εκσκαφών και καθαιρέσεων, καθώς και πάσης φύσεως υλικών
- Μείωση στο ελάχιστο δυνατό της χρονικής διάρκειας των εργασιών που ευνοούν ή/και προκαλούν την εκπομπή σκόνης
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί αρνητικές επιπτώσεις στον αέρα από την εκτέλεση των εργασιών. Λαμβάνοντας υπόψη τα αναφερόμενα στις εγκεκριμένες ΜΠΕ και σ-ΠΜ του έργου, καθώς και στην ΤΕΠΕΜ εργοταξίων, αλλά και την εμπειρία από αντίστοιχα έργα, οι εκπομπές αέριων ρύπων εκτιμάται ότι είναι τοπικού χαρακτήρα, ήπιες και βραχυχρόνιες, δίχως να επηρεάζουν αρνητικά σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα της ατμόσφαιρας στην ευρύτερη περιοχή των θέσεων όπου έχουν εκτελεστεί εργασίες.
Νερά
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των υδάτων από την εκτέλεση των εργασιών, δηλαδή κατά την εκτέλεση των διερευνητικών τομών και κατά τις εργασίες κατασκευής, που περιλαμβάνουν τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και την εγκατάσταση των εργοταξίων, τις καθαιρέσεις, τις αποξηλώσεις, τις εργασίες μετατόπισης των δικτύων ΟΚΩ και τις αρχαιολογικές εργασίες.
Σημειώνεται ότι για το χρονικό διάστημα αναφοράς δεν έχουν πραγματοποιηθεί αντλήσεις υδάτων και κατά συνέπεια, δεν έχουν εγκατασταθεί δεξαμενές καθίζησης. Επίσης, δεν πραγματοποιούνται πλύσεις των οχημάτων και των μηχανημάτων έργου και λοιπού εξοπλισμού στους εργοταξιακούς χώρους.
Έδαφος
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών, δηλαδή κατά την εκτέλεση των διερευνητικών τομών και κατά τις εργασίες κατασκευής, που περιλαμβάνουν τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και την εγκατάσταση των εργοταξίων, τις καθαιρέσεις, τις αποξηλώσεις, τις εργασίες μετατόπισης των δικτύων ΟΚΩ και τις αρχαιολογικές εργασίες, καθώς και κατά τη μεταφορά των προϊόντων εκσκαφής και των υλικών κατασκευής από και προς τους εργοταξιακούς χώρους.
Χλωρίδα
Οι επιπτώσεις που διαπιστώθηκαν κατά το διάστημα αναφοράς στη χλωρίδα κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών αφορούν την εκρίζωση και κοπή των υφιστάμενων δένδρων και θάμνων λόγω των εκτελούμενων εργασιών, κυρίως κατά την εκτέλεση των διερευνητικών τομών και κατά τις εργασίες κατασκευής, που περιλαμβάνουν τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και την εγκατάσταση των εργοταξίων και τις εργασίες μετατόπισης των δικτύων ΟΚΩ.
Για να αποφευχθούν αρνητικές επιπτώσεις στη χλωρίδα και στο αστικό πράσινο στις περιοχές των εργοταξιακών χώρων, λαμβάνονται τα ακόλουθα μέτρα:
- Μεταφύτευση δέντρων και πρασίνου εντός του Φυτωρίου του Δήμου Αθηναίων, όπως υποδείχθηκε
- Περιποίηση (κλάδεμα) του συνόλου των δέντρων πριν τις εργασίες εκρίζωσης και μεταφύτευσης
- Περιποίηση (λίπανση, πότισμα κτλ.) του συνόλου των δέντρων που μεταφυτεύτηκε εντός του Φυτωρίου του Δήμου Αθηναίων, όπως υποδείχθηκε
- Μεταφύτευση δέντρων και πρασίνου που δύνανται να μεταφυτευτούν κατόπιν υπόδειξης των αρμοδίων Φορέων (Διευθύνσεις Πρασίνου Αρμόδιων Δήμων)
- Αποκομιδή και διαχείριση των κλαδεμάτων και κομμένων δέντρων και θάμνων που δε δύνανται να μεταφυτευτούν σε κατάλληλη αδειοδοτημένη μονάδα
Για κάθε θέση του έργου εκπονείται και υποβάλλεται προς έγκριση στην ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. Ειδική Μελέτη Διαχείρισης Αστικού Πρασίνου και Χλωρίδας, σύμφωνα με την οποία εκτελούνται οι εργασίες κοπής, εκρίζωσης και μεταφύτευσης της υφιστάμενης χλωρίδας.
Τα προς μεταφύτευση δένδρα και θάμνοι, χαρακτηρίζονται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Πρασίνου του εκάστοτε Δήμου, και όπου απαιτείται γνωμοδοτεί η Διεύθυνση Δασών Αθηνών και η Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων της Περιφέρειας Αττικής, και μεταφυτεύονται σε θέσεις που υποδεικνύονται από τις ανωτέρω Υπηρεσίες. Τα υπόλοιπα δέντρα και θάμνοι που δεν μεταφυτεύονται, διαχειρίζονται κατάλληλα σε συνεργασία με αδειοδοτημένες μονάδες αποκομιδής και διάθεσης/αξιοποίησης βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων (κωδικός ΕΚΑ 20 02 01: απόβλητα κήπων και πάρκων – βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα).
Δομημένο περιβάλλον
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί αρνητικές επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον, εντός και σε γειτνίαση με τους εργοταξιακούς χώρους. Οι πιθανές επιπτώσεις, οι οποίες δύναται να προκληθούν κατά την εκτέλεση του συνόλου των εργασιών αφορούν στα κτίρια, το οδικό δίκτυο, τα δίκτυα υποδομών και τις κοινόχρηστες υποδομές.
Ποιότητα ζωής των κατοίκων
Θόρυβος & δονήσεις
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς οι επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων στις περιοχές των θέσεων του έργου όπου έχουν εκτελεστεί εργασίες, που να οφείλονται σε εκπομπές θορύβου και δονήσεων εκτιμάται ότι είναι τοπικού χαρακτήρα, ήπιες και βραχυχρόνιες, δίχως να επηρεάζουν αρνητικά σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα τουοικιστικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή των θέσεων όπου έχουν εκτελεστεί εργασίες.
Οι επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων στις περιοχές των θέσεων του έργου, καθώς και στο ακουστικό περιβάλλον, που οφείλονται στην παραγωγή θορύβου και δονήσεων, δύναται να προκληθούν κυρίως κατά την εκτέλεση των διερευνητικών τομών και κατά τις εργασίες κατασκευής, που περιλαμβάνουν τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και την εγκατάσταση των εργοταξίων, τις καθαιρέσεις, τις αποξηλώσεις, τις εργασίες μετατόπισης των δικτύων ΟΚΩ και τις αρχαιολογικές εργασίες. Επίσης, ήπιας έντασης και βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις δύναται να προκληθούν κατά τη μεταφορά των προϊόντων εκσκαφής και των υλικών κατασκευής από και προς τους εργοταξιακούς χώρους.
Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν στην:
- Πρόκληση εκπομπών θορύβου από τη λειτουργία των μηχανημάτων έργου, του εξοπλισμού εργασίας και από την κίνηση των οχημάτων και των μηχανημάτων έργου στον εργοταξιακό χώρο
- Πρόκληση εκπομπών δονήσεων από τη λειτουργία των μηχανημάτων έργου, του εξοπλισμού εργασίας και από την κίνηση των οχημάτων και των μηχανημάτων έργου στον εργοταξιακό χώρο
Για τον περιορισμό της πρόκλησης εκπομπών θορύβου και δονήσεων λαμβάνονται τα ακόλουθαμέτρα:
- Χρήση εξοπλισμού με αποτελεσματική απόσβεση θορύβου με τη χρήση κατάλληλων σιγαστήρων, ηχητικών επενδύσεων, ασπίδων, ηχομονώσεων, θωρακίσεων κτλ
- Πραγματοποίηση τακτικών συντηρήσεων στον εξοπλισμό, προκειμένου αυτός να διατηρείται σε καλή κατάσταση, ώστε να ελαχιστοποιείται ο εκπεμπόμενος θόρυβος από τη χρήση του
- Διάθεση δελτίου τεχνικού ελέγχου ΚΤΕΟ από τα οχήματα που εκτελούν τις εργασίες μεταφοράς των υλικών κατασκευής και των προϊόντων εκσκαφής, με έλεγχο των επιπέδων του εκπεμπόμενου θορύβου κατά τη λειτουργία τους σε σχέση με τις ισχύουσες νομοθετικές απαιτήσεις
- Τοποθέτηση του εξοπλισμού στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τα γειτονικά κτίρια
- Αποφυγή της ταυτόχρονης λειτουργίας μηχανημάτων που προκαλούν υψηλά επίπεδα θορύβου & δονήσεων (αεροσυμπιεστές, διατρητικά, σφύρες, μηχανήματα πασσαλώσεων, οδοστρωτήρες κλπ), καθώς και της λειτουργίας τους κατά τις ώρες κοινής ησυχίας
- Πραγματοποίηση φόρτωσης, εκφόρτωσης και κινήσεων φορτηγών και μηχανημάτων έργου με τέτοιο τρόπο, ώστε ο θόρυβος να είναι όσο το δυνατό χαμηλότερος
Προσβασιμότητα
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην προσβασιμότητα των πολιτών σε κοινόχρηστες περιοχές, ιδιοκτησίες, εμπορικά καταστήματα και χώρους εργασίας. Οι όποιες επιπτώσεις εκτιμάται ότι είναι τοπικού χαρακτήρα και ήπιες, ενώ διαρκούν για το χρονικό διάστημα εκτέλεσης των εργασιών.
Σημειώνεται ότι λαμβάνεται μέριμνα προκειμένου σε κάθε θέση του έργου να καταλαμβάνεται η μικρότερη δυνατή επιφάνεια για τις ανάγκες εκτέλεσης των εργασιών, καθώς και για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, προκειμένου να μην καθυστερεί η απελευθέρωση των χώρων που δεσμεύονται.
Πολιτιστική κληρονομιά
Οι επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών δύναται να προκληθούν κυρίως κατά τη μετατόπιση των δικτύων ΟΚΩ. Για να αποφευχθούν αρνητικές επιπτώσεις στο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον, λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία των αρχαιολογικών ευρημάτων που ενδέχεται να εντοπιστούν κατά τη διάρκεια των εργασιών.
Ειδικότερα πριν από την έναρξη εργασιών στις επιμέρους θέσεις του έργου έχουν πραγματοποιηθεί διερευνητικές εργασίες για τον εντοπισμό τυχόν αρχαιοτήτων, όπου αυτές απαιτούνταν, συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων αντιστηρίξεων ή/και υποστηρίξεων. Τα σημεία ενδιαφέροντος διάνοιξης διερευνητικών τομών καθορίζονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία ειδοποιείται εγγράφως πριν από την έναρξη των εργασιών. Οι εν συνεχεία αρχαιολογικές εργασίες εκτελούνται υπό την εποπτεία της Αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί αρνητικές επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομία από την εκτέλεση των εργασιών. Σε περίπτωση που από την αρχαιολογική έρευνα διαπιστωθεί η ύπαρξη ευρημάτων, οι επιπτώσεις θα είναι θετικές, καθώς θα δύναται να γίνει διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη αυτών.
Διαχείριση προϊόντων εκσκαφής & ΑΕΚΚ
Σχετικά με τη διαχείριση των προϊόντων εκσκαφής και των αποβλήτων που παράγονται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών στους εργοταξιακούς χώρους, τηρείται αρχείο και τα σχετικά παραστατικά (συνοδευτικά έντυπα μεταφοράς, βεβαιώσεις παραλαβής, δελτία αποστολής κτλ.) που τεκμηριώνουν τον τρόπο διάθεσης κάθε κατηγορίας αποβλήτων. Οι άδειες των χώρων διάθεσης των προϊόντων εκσκαφής και οι αντίστοιχες εγκρίσεις και παραστατικά, έχουν υποβληθεί με την Ειδική Μελέτη Διαχείρισης Προϊόντων Εκσκαφής και Υλικών Κατασκευής.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο εγκεκριμένο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης του έργου και στην εγκεκριμένη Ειδική Μελέτη Διαχείρισης προϊόντων εκσκαφής και υλικών κατασκευής, τα πλεονάζοντα υλικά εκσκαφής δύναται να μεταφέρονται προς απόθεση σε ενδεικτικούς εγκεκριμένους χώρους. Κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς η πλειονότητα των υλικών εκσκαφής (χωματισμοί) επαναχρησιμοποιήθηκε στις επιμέρους θέσεις του έργου ως υλικό επίχωσης, άμεσα έπειτα από το πέρας των εργασιών (διερευνητικές τομές, αρχαιολογικές εργασίες κτλ.). Στις περιπτώσεις που οι εργασίες εκτελούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν είναι δυνατή η άμεση επαναχρησιμοποίηση και προκειμένου να αποφεύγεται η μακροχρόνια παραμονή τους στους εργοταξιακούς χώρους, τα υλικά εκσκαφής μεταφέρονται προς κατάλληλη διαχείριση σε αδειοδοτημένες μονάδες.
Τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα που προήλθαν από τον καθαρισμό των εργοταξιακών χώρων (κωδικός ΕΚΑ 20 02 01) και αφορούν αστικό πράσινο που δε δύναται να μεταφυτευτεί και βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα από τον καθαρισμό των εργοταξιακών χώρων (χόρτα, ξερά κλαδιά κτλ.), διατέθηκαν προς κατάλληλη διαχείριση σε αδειοδοτημένη εταιρία.
Επίσης, ορισμένες ποσότητες αυτών των αποβλήτων διατέθηκαν σε κατάλληλο χώρο απόθεσης του Δήμου Αθηναίων (Φυτώριο στην περιοχή ΓΝΑ) κατόπιν συνεννόησης με την εκάστοτε αρμόδια Δημοτική υπηρεσία της κάθε θέσης του έργου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία κατά το χρονικό διάστημα αναφοράς, ήτοι από 05/08/2021 έως 31/12/2021, δεν έχουν διαπιστωθεί και καταγραφεί σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την εκτέλεση του έργου «Αρχαιολογικές εργασίες και μετατοπίσεις δικτύων ΟΚΩ του τμήματος Α΄ της Γραμμής 4 Άλσος Βεΐκου – Γουδή του Μετρό της Αθήνας».
